چه صدایی برای رادیو مناسب است؟

آیا می‌دانید چرا به صدای یک مجری خاص علاقه دارید و چندان از صدای بعضی‌های دیگر خوش تان نمی‌آید؟ کتی لافران، در این باره با کارشناسان و مربیان کارکشته‌ای صحبت کرده که طی سالیان گذشته شاگردان بسیاری را برای قرار گرفتن در برابر میکروفون آموزش داده‌اند.
اخیراً یکی از مجله‌های بریتانیایی از خوانندگانش پرسیده بود که در میان گویندگان رادیویی بیش از همه به صدای چه کسی علاقه دارند. اِدی مِر و کرستی یانگ، گویندگان شبکه چهار رادیو و اهل اسکاتلند، بیشترین آراء را کسب کردند.

کیب لی، بازیگر سابق، ۲۵ سال است که دارد به مجری‌های، آی‌تی‌ان و خبر شبکه چهار و دیگران آموزش می‌دهد. الزپت موریسون سابق به عنوان تهیه‌کننده مستند‌های تلویزیونی فعالیت می‌کرده و حالا با بیشتر شبکه‌های خبری مهم همکاری می‌کند و صحبت کردن به لهجه‌های مختلف را به بازیگران آموزش می‌دهد.
از آن‌ها خواستم بینش حرفه‌ای خود را با خوانندگان در میان بگذارند و بگویند از دید یک کارشناس چه نکاتی به بهتر شدن صدا کمک می‌کند.

کیت لی:
به نظرم اصلاً عجیب نیست که دو نفر اول لهجه اسکاتلندی دارند. همه می‌دانند که مردم از صدای اسکاتلندی‌ها خوششان می‌آید. آهنگ صدایشان برای مردم جذاب است.
فکر می‌کنم برای خانم‌ها سخت‌تر است. “صدای چه کسی قشنگ است؟” معمولاً به “صدای چه کسی عمیق است؟” تعبیر می‌شود. خیلی از خانم‌ها حس می‌کنند که باید با صدای بم و فریبا صحبت کنند. اگر مدام این طوری صحبت کنید به صدای خود آسیب خواهید زد.

• شما صدا ندارید، از صدا استفاده می‌کنید. احتمالاً کارهایی که می‌توانید با صدایتان بکنید بسیار بیشتر از آن است که فکر می‌کنید، برای همین از آزمایش کردن نترسید.
• اجرای رادیویی انرژی زیادی از آدم می‌برد. راستش خیلی به این راهنمایی معروف که “تصور کنید دارید با یک نفر حرف می‌زنید” علاقه ندارم. باعث می‌شود فکر کنید چون آن یک نفر حاضر است پس دیگر لازم نیست تلاش خاصی بکنید.
• صدایتان را گرم کنید. گلو باید تا جای ممکن راحت و شل باشد. موثرترین راه هم کشیدن نفس عمیق و زمزمه کردن است.

الزپت موریسون:
راستش “صدای خوب” قرار است که به گوش شنونده خوش بیاید. بیشتر صداهایی که در صدر این نظرسنجی قرار گرفته‌اند از نظر کیفی بسیار زیبا اند، ولی حس می‌کنم که بعضی از آن‌ها از بازه کاملشان استفاده نمی‌کنند و بعضاً ممکن است یک‌نواخت باشند.
شکی نیست که خانم‌های مجری از طرف طرز فکر “هر چه بمتر بهتر” تحت فشار قرار دارند. خطر این رویه در این است که صدای شما ممکن است لحنی فریبنده و اغواگر به خود بگیرد که لزوما برای خواندن خبر مناسب نیست!
نکته‌ای که برای من جالبتر است تفاوت حساسیت‌ها بین نسل‌ها است. این مجله در وبسایت خود هم نظرسنجی مشابهی برگزار کرده که شرکت‌کنندگانش لزوماً خوانندگان سنتی نسخه چاپی آن نیستند. با این‌که اسامی مشابهی در میان ده نفر اول دو نظرسنجی می‌بینیم ولی نتیجه‌ها متفاوت است.
به نظر می‌رسد که افراد زیر ۳۰ سال به اندازه مسنترها به “صدای زیبا” علاقه ندارند. یک بار از دانشجوهای ۱۸ ساله رشته تئاتر خواستم به صدای شارلوت گرین، نفر دوم نظرسنجی اینترنتی، وقتی دارد خبر می‌خواند گوش دهند و آن را با صدای کمی جیرجیری خبرخوان یکی از شبکه‌های تجاری مقایسه کنند. با این‌که دانشجوها نواهای بم صدای شارلوت را دوست داشتند، حسشان این بود که آن خبرخوان دیگر که صدای زیرتری داشت و اغلب هم در پایان جمله‌ها به صدایش نوسان می‌داد، اطلاعات بیشتری به آن‌ها منتقل کرده بود.
لابد می‌خواهید بدانید گوینده محبوب خودم کیست؟ مشعل حسین، مجری یکی از برنامه‌های کانال چهار رادیو بی‌بی‌سی، که اصلیت پاکستانی دارد ولی در بریتانیا بزرگ شده است. نه تنها واضح صحبت می‌کند، بلکه به موضوع هم علاقه نشان می‌دهد ولی هیچ وقت شنونده را منکوب نمی‌کند. صدایش باعث نمی‌شود حواسم از محتوای صحبت‌هایش پرت شود.
من واقعاً عقیده دارم که مجری‌های خوب استعداد ذاتی دارند و مجری خوب به دنیا آمده‌اند. ولی بیشتر مردم اگر آموزش کافی ببینند، می‌توانند اهمیت موضوع را به لحن صدایشان هم منتقل کنند.

• در میکروفون فوت نکنید. تصور کنید دارید با کسی صحبت می‌کنید که کنارتان نشسته است. صدایتان کافی است به همان بلندی باشد.
• طبیعی نفس بکشید – سر وقت و از راه دهان – تا صدایتان عصبی و هیجانی به نظر نرسد. حتی می‌توانید متن را نشانه‌گذاری کنید تا بدانید در کجا می‌توانید درنگ کنید و نفس بکشید.